‘Ik schil een vrucht, er verschijnt een smiley’ (René van Nieuwkuijk, pelgrim 612)

‘Pel je grimage af, laat los.’ Pelgrim René van Nieuwkuijk liep de Walk of Wisdom en het werd een soort ‘spiritueel composteren’, zegt hij.

René hield onlangs een ‘Rede van de pelgrim’ naar aanleiding van zijn tocht. Dat was bij een kunstmanifestatie over pelgrimeren op het woonwerkpark Homische Muhl (http://homuschemuhl.nl/) 

 

Lees zijn bijzondere rede hieronder.

 

 

 

Ik schil een vrucht

Er verschijnt een smiley

 

Ik ben René,

Dit voorjaar werd ik pelgrim;

Ik liep de Walk of Wisdom

De nieuwe pelgrimsroute zonder verbinding aan enige religie, die door pionier Damiaan Messing rond Nijmegen is ontwikkeld.

 

Toen ik startte schreef ik de volgende bezwering:

René,

Pel

Je 

Grimas images

Af

En 

Keer naar binnen

 

Woordspelingen als leidraden 

als metgezellen.

Een woordspeling is voor mij een oorstreling

én een helpend raadsel.

 

In het woord pelgrimeren,

kom ik zodoende het gegeven op het spoor van het masker,

de ‘grimas’.

Ik noem het bezwerende woorden 

omdat ik mezelf wilde gunnen mijn maskers af te zetten

en ermee te spelen.

 

Niet alleen maskers,

Ook beelden, images (pel-grimage) –

wetend dat beelden kunnen helpen maar ook kunnen storen.

 

Loslaten dus

Keer naar binnen

Het gekke is dat ik juist naar buiten keerde

Lopen, in de natuur

 

Dat is wel een boeiend gegeven, vind ik

Dat naar binnen keren en naar buiten gaan bij elkaar kunnen horen.

In het pelgrimeren is die tweekantigheid voor mij een verweven gegeven.

 

Want naar binnen keren 

is volstrekt wat anders dan navelstaarderij,

of in slaap verzinken,

of de ogen sluiten.

Nou ja, dat zijn lastige woorden

Want de ogen sluiten kan soms meer te zien geven dan ze te openen.

 

Daar ligt een pelgrim.

Hier staat er dus een.

 

Kruiend hout op de stroom van het leven.

Mijn pelgrimeren gaat over onder- en bovenstromen, 

over wat ik misschien niet zie

misschien wel voel

misschien vermoed.

 

Het gaat bij mij over DE ANDERE KANT

Over wat ik met mijn ogen en verstand niet kom te weten

En ook niet in mijn contacten met andere mensen

 

Pelgrimeren doe ik in mijn eentje –

en lopend.

Misschien kende Goethe die ervaring,

die jullie, Homische Mühle,

op je gebouw hebt geschreven:

“Nur wo man zu fuss war  –  war man wirklich.”

Ik vind dat wel een pelgrimogelijke gedachte.

 

Terug naar die grimassen

De maskers

Dat brengt me bij de eerste dag van mijn Walk of Wisdom tocht.

Van de organisatie krijg je een afvalzak mee.

Om op je tocht zwerfafval te verzamelen en zodoende een bijdrage te doen om onze omgeving op orde te houden.

 

Ik ergerde me daar aan;

Het schuurde aan mijn overgevoeligheid voor moralisme

Ik zoek zelf wel uit wat ik op orde houd en hoe ik dat doe!

 

Meteen daarop ergerde ik me aan mijn reactie;

Zelfingenomen betweter die je daar bent!

En wat ga je nu helemaal doen met dat pelgrimeren!!??

 

Oké, dan.

Ik doe het.

Zo werd –afval- een thema

Misschien een image, een storend beeld?

Maar nee

Ik denk een helpend beeld

Want het ging in mij werken

Het veroorzaakte van alles dat ikzelf niet zou hebben verzonnen

 

Bijvoorbeeld:

Dat mijn afgegooide maskers

Afval is 

van mijn manier van omgaan met mezelf;

Dat mijn grimassen afval zouden zijn.

Maar René,

grimassen zijn toch juist leuk!

Ze zijn zo typerend voor jou.

Ja,

Dat kan wel zijn

maar ze kunnen ook behoorlijk verhullen

en in de weg zitten.

Maar om ze nou meteen afval te noemen …

en de afvalzak  metafoor voor je reinigingsproces!??

 

Is vuilnis afval?

Of juist voer voor vreugde

Voor innerlijke vrede?

Is mijn pelgrimeren 

dus eigenlijk een soort van spiritueel composteren?

 

Dat laatste vind ik wel een aantrekkelijk beeld;

Mijn eigen geestelijke afval zorgvuldig verzamelen

omdat dat groeistoffen zijn

in het cyclische proces van mijn rijping als mens

Als plan

Als bloem

Als vrucht

Als schepping?

Mooie en goddelijke beelden toch …!!??

 

Of sluwe woordspelingen

Voor duivelse dwaalwegen …???

 

Ja, want woordspelingen kunnen ook een loopje met me nemen

Linke loopjes

Terwijl ik de pelgrimage loop

Om er juist aan te ontkomen

Met mezelf op de loop te gaan

 

Loop als het engelse ‘loop’,

Een draaiing die mij terug brengt bij AF

 

Voor mij is pelgrimeren dus de kat op het spek binden!

 

Het mooie vind ik

dat daarin was voorzien

bij mijn pelgrimage.

 

Dat zijn de duur en de lengte.

Want na enkele dagen

en vele kilometers,

worden er krachten werkzaam die sterker zijn

dan mijn slimme overpeinzingen

en mijn grappige invallen;

Ik kom 

aan DE ANDERE KANT

 

waar 

onverwachte vruchten aan de bomen hangen

onverwachte gasten mijn pad kruisen

onverwachte ervaringen zich aandienen

 

Ik ga in de pas lopen

met het ritme van de natuur

of wat ik daarvoor aanzie;

mijn eigen natuur

komt in contact

met DE natuur

 

Dan merk ik

dat woorden wel het minst geschikt zijn

om te vertellen over pelgrimeren

althans

letterlijk woorden

 

Wat ik hoop 

Is dat mijn woorden

het canvas witten van het doek

waarop dan mijn ervaring onzichtbaar verschijnt

uitsluitend zichtbaar voor …

ja,

voor wie eigenlijk?

Waarvoor?

Voor mezelf?

Voor later?

Voor de goede verstaander?

 

Maar evengoed

Heb ik dan 

met dat woordenwitten

Een nieuwe grimas gemaakt

En kan het cyclische spel opnieuw beginnen:

 

Ha die René

Hoe gaat het?

O, heel goed hoor!!

Heb je misschien een afvalzak voor me?

Ik ben weer eens toe

Aan enig spiritueel composteren!

 

En dat van die niet-religie-gebonden pelgrimstocht

Is voor mij toch wel uitgekomen;

Als rechtgeaard afvallige.