Liever een rus in de keuken … (vredesoverweging door Jeroen van Zuylen)
Jeroen van Zuylen droeg donderdag 24 september de {tip Wereldvredesvlam::In 1999 in Wales ontstoken uit levend vuur afkomstig van zeven werelddelen. Saillant detail: het vuur werd vaak overgevlogen in vliegtuigen van de luchtmacht}wereldvredesvlam{/tip} van Wijchen naar Hernen.
‘Liever een Rus in de keuken dan een raket in m’n bed!’. Zo ongeveer luidde één van de vele leuzen die werden meegevoerd in de grote vredesdemonstratie in Amsterdam op 21 november 1981. Die datum zal ik nooit vergeten… Wat een mensen, wat een solidariteit! Het werd de grootste demonstratie in Nederland ooit – maar liefst 400.000 mensen waren op de been. Ik herinner me die geweldige positieve sfeer die er hing, de liederen die werden gezongen, al die creatieve leuzen die werden meegevoerd. (of was het: ‘Liever een Rus in m’n bed dan een raket in de keuken’?).
Het was de tijd dat de koude oorlog tussen Navo- en Warschaupact naar gevaarlijke hoogten groeide. In West-Europa zouden lange afstandsraketten (kruisraketten) worden geplaatst, gericht op de Sovjet-Unie, in Nedeland maar liefst 48 stuks. En in het Oostblok SS-20- raketten gericht op het westen. In totaal dus honderden kernraketten met elk een vernietigingskracht van vele malen de bom op Hiroshima. ‘Ter afschrikking’ heette dat van beide kanten. Alleen, als het mis ging lag heel Europa in puin… De angst voor een atoomoorlog groeide en groeide, zowel in Oost- als in West-Europa. Massale vredesdemonstraties waren begin jaren 80 aan de orde van de dag. Van London tot Boekarest, van Madrid tot Athene. En… in Amsterdam.
Uit heel Nederland kwamen gingen we met treinen en bussen naar de hoofdstad. Van de NS mochten we geloof ik gratis reizen (was het daarom misschien zo druk?). Iemand in de trein had een transistorradio bij zich. Er werden files richting Amsterdam gemeld van maar liefst zes kilometer! Haha, dat wordt nu niet eens meer gemeld.
Van een route lopen was nauwelijks sprake, zo vol met mensen waren de straten. We deinden mee in de bonte stoet zingende en scanderende mensen, dan weer links, dan weer rechtsaf, maar een hoofdpodium met sprekers hebben we nooit gezien. ‘Koeien kontra kernwapens’ stond ergens op een muur. Er werd gratis melk uitgedeeld door ‘Boerinnen tegen kruisraketten’, een groep bierdrinkers vertegenwoordigde met spandoek de ‘Alcoholisten voor de vrede’. Ook zag ik een bord met: ‘Geen kernrakut!’ Tja… Iets verfijnder was de tekst die een groep gereformeerden meevoerde: ‘Een volk dat voor raketten zwicht zal meer dan lijf en goed verliezen – dan dooft het licht (v Randwijk)’.
Kan ik me dat allemaal nog herinneren? Nee hoor, heb een hoop spandoekteksten destijds genoteerd en vond het kladblokje onlangs terug. Alleen, die ene leus stond er niet bij… hoe was die toch ook weer? ‘Liever een Rus in m’n kruis dan een kruisraket in…’ nee ook niet. Ach, het is ook al zó lang geleden….
Jeroen van Zuylen
