Pelgrimsroute ontwikkelen?

Hoe ontwikkel je een nieuwe pelgrimstraditie? Een vraag waar niemand meteen een antwoord op zal hebben. Ik laat me inspireren door de gedachten van Ronald L Grimes, een bekende Canadees-Amerikaanse professor die toonaangevend is op het gebied van Rituele Studies. Voor uitgebreidere informatie zie mijn bachelorscriptie Rituele Studies Nederlandse samenvatting of het Engelse origineel. 

Rituelen zijn dynamisch

Volgens Grimes zijn rituelen niet zo statisch als veel mensen denken. Alle rituelen zijn ooit een keer ontstaan en elk ritueel verandert in de loop van de tijd van betekenis en vorm. Eigenlijk wordt elk ritueel bij elke uitvoering opnieuw uitgevonden: de betekenis ervan is afhankelijk van de omstandigheden, de uitvoerders en de aanwezigen, de ruimte, de gebeurtenissen erom heen, etc.

Wanneer je een nieuw ritueel wil ontwerpen, moet je je van die veranderlijkheid dus bewust zijn. Je moet het ritueel zo ontwerpen dat mensen zich ook van die dynamiek en frisheid bewust zijn. Je moet mensen de macht en vrijheid geven dat ritueel hun eigen betekenis te geven zodat het hen echt raakt en ze er niet voor spek en bonen bij zitten.

Allemaal goed en aardig, maar hoe ontwikkel je nu een pelgrimsroute?

Laat het groeien

Het advies van Grimes is om de route te laten groeien. Bedenk niet vanachter de schrijftafel hoe de nieuwe pelgrimsroute eruit moet zien, maar laat die route ontstaan in samenwerking met mensen en organisaties die dezelfde waarden delen. Zo kan een route die eerst een `gewone` wandelroute is, langzaam uitgroeien tot een route met meer zeggingskracht: omdat mensen die zeggingskracht aan de route toevoegen.

Bijvoorbeeld

Als een kunstenaar een werk op de route neerzet met een uitspraak of symbool van de kernwaarden van de route, is de pelgrimsroute al een beetje ontstaan. Mensen kunnen langs dat werk lopen en er hun eigen betekenis aangeven (of niet). Als er nog meer kunstwerken staan die aan de thema’s de nieuwe pelgrimsroute gekoppeld zijn, ontstaat er vanzelf een innerlijke dialoog in iemand over de waarden die in de pelgrimage centraal staan. En zo groeit de route al een stuk verder.

Halteplaatsen

Wanneer we behalve kunstwerken ook kleine kapelletjes neerzetten of stilteplekken waar mensen een kaars kunnen branden of een briefje kunnen achterlaten, geef je de wandelaars ook de mogelijkheid om zèlf iets te uiten wat met de waarden en het doel van de nieuwe pelgrimsroute verband heeft. Doordat andere mensen die uitingen zien, voegt elk kaarsje, elke briefje of elke steen die ergens bewust wordt neergelegd iets aan de betekenis en zeggingskracht van de nieuwe route toe.

Hoe langer de route bestaat en hoe meer mensen de route willen lopen, des te groter de zeggingskracht wordt.

Ontmoetingsplekken en pelgrimsherbergen

De route groeit nog een stukje verder als het ons lukt om pleisterplaatsen en pelgrimsherbergen te realiseren in de steden of dorpen langs de route. Hier kunnen pelgrims na een lange dag lopen of fietsen eten en overnachten. En: elkaar ontmoeten! Bij een gezamenlijk maal of samen onder de boom met een gitaar – daar wordt de innerlijke dialoog met de thema’s en waarden van de pelgrimsroute een dialoog met anderen. En zo komt de pelgrimsroute echt tot wasdom.

Wat klein is en groeit …

We beginnen klein: met een pioniersroute van 136 kilometer. Als die pioniersroute tot wasdom is gekomen en genoeg betekeniskracht heeft – dan laten we de route verder groeien. Van de regio Nijmegen tot Nederland en Duitsland. België. Europa…..

De Walk of Wisdom is nog maar een zaadje. Maar ze ontkiemt.