Afzegging Marinus van den Berg – lees hier zijn overweging
Helaas moeten we meedelen dat geestelijk verzorger Marinus van den Berg heeft moeten afzeggen voor de opening van de Walk of Wisdom op 21 juni a.s. We zullen zijn stabiele, doorleefde en liefdevolle aanwezigheid missen. Marinus had de overweging al klaar. Lees hieronder zijn overweging, een “lichtpreek” in reactie op de aankondiging dat Jan Terlouw een donderpreek zou houden.
Lichtpreek
In mijn kinderjaren kende ik het woord wandelen niet. Het was iets van deftige mensen. Iets van rijke mensen. Ze wandelden in lanen met een hoed, een parapluie of een wandelstok.
Ik kom niet uit een stad maar van het platteland waar koeien en sloten waren en over die sloten vonders. Er waren kerkepaadjes door de weilanden en modderige wegen. Op zondagavond kuierden we. Vooral in de zomer. Dat ging heel langzaam. We keken naar de koeien en stonden stil om te praten met buren die ook kuierden. Auto’s of bromfietsen waren een bezienswaardigheid. We schreven de nummers op. Naar school kuierden we niet, maar liepen we tot dat we onze eerste fiets kreeg. Kinderfietsen kenden we niet.
Het meer plechtige lopen leerde ik in de kerk kennen en dat waren de processies die eenmaal per jaar langs het kerkhof en door de tuin van de pastorie liepen. Dit alles herinner ik me nog goed. Vele malen nam ik deel aan de voettochten voor jongeren, de Pax Christi – voettocht waarbij ontmoeting en gesprek onderweg centraal stonden. Eenmaal nam ik deel aan een anti–vietnam demonstratie in Utrecht. Nog weer later kwam het Pieterpad en vele anderen paden op mijn weg.
Een jaar lang wandelde ik iedere avond een rondje over de Willemsbrug en de Erasmusbrug in Rotterdam waar ik nu woon. Nu doe ik het nog maar iets te weinig, maar het heeft iets van dat kuieren: onderweg praat ik vaak met passanten en maak op hun verzoek soms een foto. Ze komen uit heel de wereld.
Er zijn mooie boekjes als Lopen Loutert, Looptijd van Dirk van Weelden, Wandelen van Frederic Gros en meditatief wandelen van Thich Nhat Hahn. Ik baal ervan dat sommige boeddhisten nu ook soms over gebieden lopen die je niet zonder toestemming moet betreden. Maar laat ik het licht houden.
In mijn Apeldoornse tijd verscheen het boekje van Ivan Wolffers Een eindje meelopen. Hij schreef als huisarts over zijn ontmoetingen met mensen op weg naar de grens van het leven. Dit meelopen is wat ik probeer te doen in het Rotterdamse hospice Cadenza waar ik werk. Op vele manieren komt het thema lopen, meelopen, maar ook weg, terugkijken op de levensweg, zin en onzin op de weg van het leven aan de orde. Maar ook dat kuieren. Een van de meest gestelde vragen is: hoe lang duurt het nog. Sterven gaat vaak langzaam en dat is lastig in deze haasttijd.
In mijn boek Rouwen in de tijd heb ik het onderscheid gemaakt tussen klokkentijd, productietijd, meetbare tijd, haasttijd en vertraagde tijd. Veel mensen in rouw vanwege verlies van gezondheid of een dierbare voelen zich onbegrepen. De haasttijd van de wereld draait door zet hen op een zijweg. Verdriet gaat langzaam. Dat kuieren uit mijn kinderjaren waar ik van heb genoten heeft me kennis laten maken met de waarde van onderweg zijn, de waarde van de tijd hebben. Niet op het horloge kijken. Of we thuis zouden komen was geen vraag. Het ging om onderweg zijn.
Hoe anders is het als je gedwongen op weg moet, van huis moet, op de vlucht moet of wegvlucht uit je land om elders toekomst te vinden. Dit jaar namen nog meer mensen dan vorig jaar mensen deel aan de nachtwandeling van Rotterdam naar Den Haag in solidariteit met al die vluchtelingen die hun zijderoutes zoeken en niet weten of er een thuis voor hen zal zijn. In Rotterdam hebben mensen me verhalen verteld van hun voedseltochten in de Hongerwinter. Verhalen zonder de romantiek van het kuieren.
In het filmmuseum het EYE in Amsterdam zag ik de tentoonstelling van de zuidafrikaanse kunstenaar William Kentridge genoemd More Sweetly Play the Dance. Je wordt meegenomen in een processie van mensen geslagen door ziekte, door armoede, door apartheid, maar ze zijn niet verslagen. Deze expositie brengt voor mij vele vormen van lopen, wandelen, processies, protesttochten,marsen voor vrede, vredestochten samen. Een aangrijpend portret van de veerkracht van machtelozen.
Ik denk dat “the walk of wisdom” meer dan een uitje kan worden, meer dan wat kuieren, als we ons verbinden met onze eigen kwetsbaarheid en met kwetsbare mensen. Dit initiatief start in een tijd waarin heel de wereld op drift is. De toerist op het Griekse Lesbos komt oog in oog te staan met de bootvluchteling die het wel gehaald heeft. Ik geloof dat ons verbinden met de kwetsbare mens voor wie het leven niet maakbaar blijkt, een nieuw licht kan werpen op ons gaan door de wereld. Mag onze innerlijke veerkracht met oog voor de ander onderweg groeien.
Marinus van den Berg