Afscheid Damiaan

Op een feestelijke nieuwjaarsbijeenkomst hebben we afscheid genomen van onze coördinator én grondlegger Damiaan. Zo’n vijftien jaar geleden ontstond bij hem het idee voor een pelgrimsroute waar bezinning en verbinding tussen mensen en de natuur centraal zouden staan, zonder dat dat gebonden zou zijn aan een specifieke geloofstraditie. Samen met Manja, die nog steeds één van onze coördinatoren is, heeft hij dit idee werkelijkheid laten worden. Inmiddels bestaat de Walk of Wisdom bijna 10 jaar en verwachten we binnenkort de 20.000ste pelgrim! Tijdens de bijeenkomst kreeg Damiaan een kroon opgezet, een speelse verwijzing naar alles wat er bereikt is maar vooral ook naar een persoonlijk trainingstraject dat hij wil gaan doen bij het vervolgen van zijn pad. Vanuit zijn eigen kloosterstudio in Amsterdam gaat Damiaan dus weer nieuwe wegen verkennen en zet hij zijn parttime werk voort als metgezel van thuiswonende senioren met dementie. Veel dank Damiaan, voor al je inspiratie en voor je tomeloze inzet!
In overleg met Damiaan besloten we geen al te uitgebreid afscheidsinterview te doen. In plaats daarvan legde ik hem vier zo kernachtig mogelijke vragen voor. Vier als verwijzing naar de belangrijkste windrichtingen die je op elk kompas kunt vinden en waarmee je je kunt oriënteren als je onderweg bent in onbekend gebied.
Damiaan, de vraag is al aan vele anderen gesteld en het woord is deel van de naam van onze pelgrimstocht, maar wat is wijsheid volgens jou?
” Wijsheid is voor mij het vermogen om ruimte te maken voor liefde binnen de mogelijkheden en beperkingen van een concrete situatie.
Bijvoorbeeld, in het klein: op de fietspaden in de avondspits van Amsterdam voel ik mij door alle drukte en fatbikes onveilig. Ik kies ervoor om een fietshelm te dragen. De helm geeft me het gevoel van veiligheid waardoor ik mijn bewegingsvrijheid behoud. Die vrijheid is mij meer waard dan het ongemak en de ‘good looks’. Voor een ander is de afweging misschien anders, maar voor mij persoonlijk voelt dit wijs. Ik aanvaard de drukte én mijn angst en zorg toch dat ik kan blijven doen wat ik doen wil.
Voorbeeld, in het groot: de mensheid is de machtigste soort op aarde, maar maakt die aarde kapot. Ik vind het niet wijs om drastische milieumaatregelen te willen, terwijl een groot deel van de bevolking die niet wil. Dat is een recept voor ruzie. Ik vind het echter ook niet wijs om niets te doen. Dat is een recept voor grote problemen en dus ruzie in de toekomst. Hoe dan wel? Pas in de zoektocht naar dit antwoord, worden we homo sapiens – wijze mens.”
En als je één beeld of spreuk aan de Walk of Wisdom zou mogen verbinden, welke is dat dan en waarom?
” Dan kies ik graag een spreuk én een beeld. De spreuk is: “Het universum regelt de details.” Een pelgrim schreef hierover als kernervaring van haar tocht. Het irriteert me mateloos, want kijk eens naar al die shit: oorlog, Auschwitz, armoede … HET UNIVERSUM REGELT DE DETAILS?! Maar het intrigeert me ook: er gebeurt zoveel moois. De zon schijnt elke dag opnieuw. De zwaartekracht zorgt dat we niet weg zweven. Al die zuurstof… En bij de Walk of Wisdom zijn Manja en ik door zo ontzettend veel mensen geholpen, dat ik denk: ja, alsof … inderdaad… het universum …
Bij een beeld denk ik meteen aan het 2,2 meter hoge beeld van ‘de Pelgrim’ in de Stevenskerk, dat Huub en Adelheid Kortekaas maakten en dat hét symbool is van de Walk of Wisdom. Mij is verteld dat dit het meest gefotografeerde object in de kerk is. Heel veel pelgrims laten zich er na afloop fotograferen. Hier komen de individuele tochten van de pelgrims samen. Het is precies het vrije soort verbondenheid waarnaar ik bij het begin van de Walk of Wisdom verlangde.”

Wat heeft de Walk of Wisdom jou persoonlijk het meest gebracht?
“Al vanaf mijn 11e jaar heb ik een gevoel van roeping om iets goeds te brengen in de wereld. Ik zocht en deed veel om daaraan trouw te blijven. In de Walk of Wisdom kwam het allemaal samen. In 10 jaar tijd hebben nu bijna 20.000 pelgrims de tocht gelopen en de reacties zijn vrijwel allemaal positief. Dat vervult mij met trots en voldoening.
Aan de andere kant ontdekte ik bij de Walk of Wisdom ook de schaduwkant van mijn idealisme. Ik werkte mij soms over de kop en zorgde niet altijd goed voor mijzelf. Leuk en aardig die pelgrimstocht in Nijmegen, dacht ik verder, maar ik wilde een pelgrimsroute over de hele wereld! Toen anderen het daarvoor te vroeg vonden, kon ik ze wel vermoorden. Gelukkig heb ik dat niet gedaan, maar het deed me goed voelen waarom in de geschiedenis zoveel slechts is gebeurd in naam van nobele idealen. Ik koester nu rust en tevredenheid.”
Op welke nieuwe ervaring hoop je het meest bij het vervolgen van je pad?.
” Ik vind het heerlijk om het vele geregel nu even los te laten. Ik voel nog steeds een gevoel van roeping. Maar welke vorm daar het beste bij past, dat is nog in ontwikkeling.
De inhoud is me al wel duidelijker. De filosoof Arnold Ziegelaar noemt het ‘aardse mystiek’. In mijn eigen woorden: een gevoel van verbondenheid met het ‘heel en al’ zonder daar een sprookje van te maken en het nuchtere denken op te geven. Het is een gevoel voor het mysterie van het bestaan en een verlangen om me daar mee te verbinden. Ik zou hier graag – al schrijvende en doende – in willen groeien.
Een van de vormen dient zich bovendien al aan. Ik ontwikkel voordrachten over de zoektocht naar wijsheid. Een zoektocht die – zoals een echte pelgrimstocht – nooit klaar is, maar die ons wel verder brengt door haar te gaan. Ik draag uit mijn hoofd en hart wijze teksten uit ons cultureel erfgoed voor. Te beginnen met het bijbelboek Prediker. Een buitengewoon ‘aards’ boek vol levenswijsheid, waar mijn achteroom Pé Hawinkels een schitterende vertaling van maakte samen met de eigenzinnige monnik Pius Drijvers:
“Alles wat er is, staat ver van ons. Want onpeilbaar, onpeilbaar is de werkelijkheid. Wie durft te zeggen dat hij er met zijn verstand bij kan? Wie durft zichzelf een der wijze mensen te noemen? Wie kent de verklaring van wat ons omgeeft?”
Als voormalig speechschrijver sta ik me de vrijheid toe de tekst iets te redigeren en in te korten. De voordracht duurt ongeveer 12 minuten. Ik zoek plaats en gelegenheid!”

